Yeni Koronavirüs Hastalığı “COVID-19” Pandemisi ve Gebeliğe Etkileri Hakkında Soru-Cevaplar
Soru: Yeni Koronavirüs Hastalığı “COVID-19”un gebeliğe etkileri nelerdir?
Cevap: Eğer gebelik sürecinde olan bir anne adayı COVID-19 enfeksiyonuna yakalanırsa, bunu diğer sağlıklı erişkinler gibi hafif ya da orta şiddette soğuk algınlığı/ nezle benzeri belirtilerle geçireceklerdir. Öksürük, ateş, nefes darlığı, koku alamama gibi şikayetleri olacaktır. Zatürre gibi daha şiddetli belirtiler daha çok yaşlılarda, vücut direnci düşük ya da kronik hastalığı olanlarda görülmektedir.
Sonuç olarak; gebeliğin COVID-19 enfeksiyonunu daha ağır geçireceklerini destekleyen herhangi bir bulgu mevcut değildir. Eğer COVID-19 enfeksiyonuna uyabilecek uzun süren, şiddetli, genel tedbirlere cevap vermeyen şikayetleriniz olursa Sağlık Bakanlığı'nın ilgili hatları ve gebeliğinizi takip eden doktorunuzla irtibata geçerek bilgi alabilirsiniz.
Soru: Eğer COVID-19 enfeksiyonu teşhisi almışsam; bebeğim bundan nasıl etkilenir?
Cevap: Bu çok yeni bir virüs ve her şeyi henüz yeni öğrenmeye başladık. Ancak düşük riskini artırdığına ilişkin bir kanıt yoktur. Yeni ortaya çıkan bulgular, gebelikte virüsün anneden bebeğe geçişinin muhtemel olduğu yönündedir. Raporlanan iki vaka vardır; bunlar da doğumdan sonra sağlıklı olarak taburcu edilmişlerdir. Bugün sahip olduğumuz bilgiler ışığında; gebelik döneminde olan anne adaylarının bebeklerinde virüse bağlı bir gelişim bozukluğu gösterilmemiştir. Çin'de bazı COVID-19 enfeksiyonu belirtileri görülen gebeler daha erken doğum yapmışlardır. Ancak bunların da mutlak COVID-19 bağlantısı gösterilememiştir.
Soru: COVID-19 enfeksiyonuna yakalanma riskini azaltmak için ne yapmalıyım?
Cevap: En önemlisi Sağlık Bakanlığı bünyesinde oluşturulan “Bilim Kurulu”nun tavsiyelerini takip etmek ve uygulamaktır:
- Düzenli olarak elleri yıkamak,
- Siz ya da aile üyelerinden biri öksürüp, aksırdığında tek kullanımlık mendillerle ağız ve burun kapatılmalı ve eller yıkanmalıdır.
- COVID-19 belirtileri gösterenlerden uzak durulmalıdır. Yüksek ateş, yeni başlamış veya devam eden öksürük yakınması olanlarla temas edilmemelidir.
- Mümkün olduğunca toplu taşıma kullanmaktan kaçınılmalıdır.
- Mümkünse evden çalışılmalıdır.
- Halka açık yerlerde büyük veya küçük gruplar halinde yapılacak her türlü etkinliklerden uzak durulmalıdır.
- Arkadaş ve aile toplantıları da yapılmamalıdır. Sosyal medya, telefon, internet ile haberleşmek tercih edilmelidir.
Soru: Hamilelik döneminde bir anne adayıyım. COVID-19 enfeksiyonundan korunmak için neler yapmam gerekir?
Cevap: Tedbir amaçlı olarak genel sağlık politikalarına uygun olarak; sosyal mesafeyi korumak, halka açık yerlerden, gruplar halinde toplanmalardan, COVID-19 enfeksiyonu belirtileri gösterenlerle temastan mutlak kaçınılmalıdır. Ancak yiyecek alışverişi, egzersiz ve gebelik takip muayeneleri için doğru şartları yaratarak dışarı çıkabilirsiniz. Gebeliğinizin 3. trimasterinde (28 hafta ve üzeri gebelikler) sosyal mesafeye dikkat edilmeli ve başkalarıyla temas mutlak sınırlandırılmalıdır.
Soru: Gebelik döneminde olan kadınlara COVID-19 testi yapılmalı mıdır?
Cevap: Test protokolleri ve uygunluğu yaşadığınız yer ve bölgeye göre değişebilir. Ancak Dünya Sağlık Örgütü ( WHO) Gebelik döneminde olan kadınlara COVID-19 testi için öncelik tanınması gerektiğini; test sonucu pozitif olanların da özel bölüme alınmalarını önermektedir.
Soru: COVID-19 enfeksiyonu şüphesi olan veya tanısı almış anne adaylarının doğum şekli sezaryen mi olmalıdır?
Cevap: COVID-19 enfeksiyonu olması bir sezaryenle doğum endikasyonu değildir. Doğum şekli annenin ve bebeğin kondisyonlarına göre belirlenmelidir. Ancak annenin ciddi solunum problemi var ve hızlı doğurtulması gereken durumlarda sezaryen düşünülebilir.
Soru: Gebelik takiplerine veya doğum sonrası kontrollerime devam etmeli miyim?
Cevap: Evet, önceden belirlenmiş veya düzenlenmiş bu kontroller çok önemlidir. Eğer COVID-19 enfeksiyonu belirtileriniz varsa doktorunuzu bilgilendirerek izolasyon periyodunun sonuna kadar rutin kontrolünüzü erteleyebilirsiniz. Ancak doğuma yakın dönemdeyseniz; kontrolleriniz olması gereken sıklıkta devam edebilir, sadece randevu öncesinde ziyaretinizi hatırlatıp ekibin ve kliniğin gereken düzenlemeleri yapmasına imkan vermelisiniz. Kişisel şartlarınız her ne olursa olsun şu hususları mutlaka bilmelisiniz: Gebelik takibi mutlaka gereklidir bu sayede anne ve/veya bebeğe bağlı birçok kompkilasyon önlenebilir. Gebelik takiplerini yaptırmamak size bebeğinize veya her ikinize birden telafisi olmayan zararlar verebilir. Her zaman gebeliğinizi takip eden ekiple temas halinde olun.
Soru: Hamilelik dönemindeyken birden ateşim yükselirse ne yapmalıyım?
Cevap: Ateşlenme ve/veya öksürük başlarsa Sağlık Bakanlığı Danışma Hatlarını ve web sitelerinden izolasyon şartlarını öğrenebilir; takip edildiğiniz hastane ve klinikle iletişime geçerek bilgi alabilirsiniz. Ancak bu belirtiler mutlak COVID-19 olduğunuz anlamına gelmeyecektir.
Soru: Hamilelik dönemindeyken COVID-19 hastası olduğumu veya virüse maruz kaldığımı düşünüyorsam ne yapmalıyım?
Cevap:
- 8 derece ve üzeri yüksek ateş, yeni başlamış ve devam eden öksürük varsa; 7 gün süreyle evde kalmalısınız. Aile hekimi, eczane veya hastane için çıkmayın. COVID-19 için test gerekmez. Şuan da sadece şiddetli belirtileri olan, genel durumu bozuk ve hastaneye yatışı gereken kişilere test yapılmaktadır. Takip edildiğiniz gebelik kliniğini arayarak belirtilerinizi bildiriniz.
- Belirtileriniz evde kalamayacağınız kadar şiddetli, genel durumunuz bozuk ise 7 günün sonunda belirtilerde azalma ya da iyiye gidiş yoksa takip edildiğiniz gebelik kliniği arayarak uygun koşullar sağlanarak hastaneye gidiniz.
Soru: COVID-19 testi nasıl yapılıyor?
Cevap: COVID-19 enfeksiyonu için tanı işlemleri farklılık gösterebilmektedir. Şuan için belirtileri hastaneye yatmayı gerektirecek semptomları olanlar öncelikli olarak test edilmektedir. Eğer test edilmeniz gerekirse bu testler gebe olmayanlarla aynı olacaktır. Bunun için boğaz ve burundan alınacak sürüntülerle birlikte balgam ve tükürükle karışık örneklerle istenebilecektir.
Soru: Eğer COVID-19 testim pozitif çıkarsa ne yapmalıyım?
Cevap: Eğer testiniz pozitifse derhal sizi takip eden klinik ve ekibe haber vermeli ve onları uyarmalısınız. Belirtiniz yok veya çok hafifse evde kalarak iyileşmeyi beklemek en iyisidir. Eğer belirtiler şiddetlenir veya uzarsa hastaneye yatarak tedavi olmalısınız.
Soru: Eğer COVID-19 testim pozitif çıkarsa bebeğime de test yapılacak mı?
Cevap: Eğer doğum yaptığınızda COVID-19 enfeksiyonu tanısı almış veya şüphesi varsa yeni doğan bebek yeni doğan uzmanınca muayene edilir ve onun önermelerine göre hareket edilir. Test istenmesi de bu dönemde gerekebilir.
Soru: Eğer COVID-19 testim pozitif çıkarsa bebeğimi emzirebilecek miyim? Kucağıma alabilecek miyim?
Cevap: Evet çünkü virüsün anne sütüyle bulaştığına dair bir kanıt yoktur. Bebeğiniz iyi ve yeni doğan ünitesinde kalmasını gerektirecek bir durum yoksa siz ve doktorlarınız birlikte fayda, zarar ve riskleri değerlendirerek kişiye özel bir yaklaşım geliştirmeniz en doğrusu olacaktır.
Op. Dr. Selçuk Arslan
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
Lokman Hekim Sağlık Grubu
Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniklerimizden randevu almak için aşağıdaki formu doldurmanız yeterli olacaktır.